Học phí trường công cập nhật chất lượng cao là một sự bất đồng đẳng giáo dục

Theo nghị quyết vừa được HĐND TP Hà Nội chuẩn y đầu tháng 7, Hà Nội quyết tâm xây dựng mô hình trường công chất lượng cao với mức học phí ứng dụng tối đa trong năm học 2013-2014 đối với trường mầm non và tiểu học là 2,9 triệu đồng/tháng, trường THCS và THPT là 3 triệu đồng/tháng. Đến năm học 2014-2015, các mức học phí ứng là 3,2 triệu và 3,4 triệu đồng/tháng. Hiện thời, tỉnh thành đã thực hành thí điểm 18 trường công lập chất lượng cao và theo kế hoạch tới năm 2015 sẽ có khoảng 30 trường đạo tạo theo mô hình này. Mô hình mới này được cho là nhằm bộc lộ kiên tâm nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng ước vọng dựa trên tinh thần đóng góp tự nguyện của người dân. Tuy thế, chủ trương này tả những bất cập khi với mức học phí cao như trên, ngoại trừ những gia đình khá giả thì đa số người dân trung lưu Hà Nội khó lòng có thể chi trả nổi bởi mức lương tối thiểu cho cán bộ, công chức hiện giờ mới chỉ đạt 1,15 triệu đồng/ tháng. Giải đáp phỏng vấn báo Đất Việt, ngày 31/7, Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng chỉ ra rằng việc xây dựng hệ thống trường công chất lượng cao đã vi phạm quyền đồng đẳng tiếp cận hệ thống giáo dục công, được quy định trong điều 10, Luật Giáo dục Việt Nam. Như chủ trương trên đề ra, chỉ học sinh nhà giàu mới có thể học các trường chất lượng cao, phần lớn còn lại trở nên “công dân hạng 2”, học ở các lớp, trường “chất lượng không cao”. Theo Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng, việc này là “quá vô đạo đức” bởi lẽ trường công chất lượng cao cũng được đầu tư bằng tiền thuế của quần chúng, đồng nghĩa với việc người nghèo đang phải cung ứng dịch vụ công cho một bộ phận người giàu. Hơn nữa, phải đóng một khoản tiền cao ngất nghểu để con cái theo học trường công chất lượng cao, ngay cả đối với người giàu cũng không công bằng vì thế chẳng khác nào bắt họ phải đóng thuế hai lần. Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng nhấn mạnh: “Bắt người dân đóng thêm tiền mà gọi là xã hội hóa là sự ngụy biện của những người có trách nhiệm.” Hơn nữa, xét về mặt tầng lớp, trường công chất lượng cao sẽ làm hình thành suy nghĩ phân biệt giàu nghèo giữa các học sinh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng nhận định: “Những người đưa ra quyết sách này dù vô tình hay cố ý thì đều đã khuyến khích cho tầng lớp gãy đổ, chia rẽ, là căn do trực tiếp gây nên những bất ổn”. Phản biện lại quan điểm của Sở GDĐT Hà Nội và UBND TP.Hà Nội lý giải mô hình trường chất lượng cao là “góp phần nâng cao chất lượng giáo dục”, Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng đã nhấn mạnh chất lượng giáo dục không đồng nghĩa với mức học phí mà phụ thuộc vào các nguyên tố như thầy, phương pháp giảng dạy, sách giáo khoa, chương trình… Hay nói cách khác, đây chỉ là một chiêu “móc” tiền mới của ngành giáo dục Hà Nội mà thôi. Trước đó, ngày 30/7 ông Giản Tư Trung, Viện Nghiên cứu Phát triển Giáo dục (IRED) cho rằng các nhà quản lý giáo dục đang có sự nhầm lẫn giữa hai khái niệm thương mại hóa và thị trường hóa giáo dục. Thị trường hóa giáo dục tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các trường, đem đến thời cơ học nhiều hơn cho trẻ mà vẫn bảo đảm mục tiêu giáo dục và sự công bằng cơ hội, quyền học hành của con nít. Trong khi đó, thương nghiệp hóa phát triển giáo dục theo hướng kinh dinh, đặt mục tiêu lợi nhuận lên trên tất thảy, sẵn sàng vi phạm các đích giáo dục. Sự nhẫm lẫn này có thể dẫn đến hậu quả tai hại cho ngành giáo dục và giang san. Đúng ra mô hình “chất lượng cao” phải đánh vào chất lượng dạy và học nhưng ở đây các nhà quản lý lại cào bằng, mặc định “chất lượng” tỷ lệ thuận với “học phí”. Trường công xây trên tiền mồ hôi nước mắt của người dân lại chỉ để phục vụ cho một xã hội trong từng lớp trong khi những đứa trẻ sinh ra trong các gia đình kém điều kiện “mặc nhiên” bị mất thời cơ theo học ở một môi trường giáo dục tốt. Quyền bình đẳng trong giáo dục của con nít, dù được quy định từ trong Hiến pháp đã bị vi phạm duyệt một chủ trương mà theo cách đặt vấn đề của GS Văn Như Cương (Đất Việt 11/7), liệu có phải là cách “Hà Nội mượn trường công kinh doanh thú chơi sang” hay không?