Theo kết quả điều tra, trước khi gia nhập WTO, nước ta có gần 80% lực lượng cần lao ở nông thôn, đến nay đã giảm xuống còn 70,3%. Có tới 80% cần lao thiên cư vì lý do kinh tế, trong đó gần 70% là thanh niên dưới 30 tuổi, nhóm di trú đến các khu công nghiệp có độ tuổi làng nhàng 23. Mặc dầu không thiếu các chính sách tương trợ người lao động rời bỏ nông thôn ra thị thành lập nghiệp, nhưng hầu hết đều khó triển khai, thậm chí còn nằm trên giấy. Nhà ở là nhu cầu trước nhất, cấp thiết nhất của người cần lao, song khả năng đáp ứng của doanh nghiệp rất thấp. Trong quá trình thực hành những chính sách này gặp không ít vướng mắc.
Cơ chế ưu đãi cuốn doanh nghiệp xây nhà ở tầng lớp chưa đủ mạnh, chưa đủ hấp dẫn, một số khu công nghiệp ở phía Nam thực thụ quan hoài đến đời sống công nhân đã đầu tư mạnh tay xây các khu nhà ở công nhân, thế nhưng vừa xa chỗ làm, xa chợ búa và các dịch vụ công cộng khiến người cần lao rất khó xoay xoả, đến mức họ phải bung ra ngoài thuê nhà trọ. Dư luận báo chí đã phản ánh từ lâu hoàn cảnh của người cần lao ở Hà Nội, TP.HCM sống trợ thời trong các nhà trọ bám quanh các khu công nghiệp. Điều kiện sinh hoạt tối thiểu không bảo đảm, thiếu thốn đủ điều, chưa nói tới giá thuê, giá điện nước thẳng tắp bị “chặt chém”.
Theo kết quả dò la, có tới 59,8% người cần lao thiên di không biết sẽ sinh sống, làm việc lâu dài được bao lâu, chỉ có 7,5% có ý định “an cư lạc nghiệp”. Sau nhà ở là công ăn, việc làm và trình độ tay nghề. Trong tổng số hàng trăm nghìn lao động di trú, tỷ lệ không có chuyên môn kỹ thuật chiếm tới 66,1%. Chính bởi thế, hầu hết cần lao di trú phải chấp thuận làm việc vất vả, độc hại, nguy hiểm. Hiện có tới 30,5% làm việc trong môi trường ô nhiễm tiếng ồn, bụi công nghiệp; 14,1% làm thuê việc độc hại và 10,4% làm công việc hiểm nguy đến tính mạng. Hơn thế, nhóm thiên di làm nghề, dịch vụ phi chính thức thường không có hiệp đồng lao động, không dự bảo hiểm, công việc thiếu ổn định, thu nhập thấp, dễ bị sa thải…
Rõ ràng sự phát triển quá “nóng” các khu kinh tế, khu công nghiệp “góp phần” biến đất nông nghiệp thành đất hoang bởi lực lượng cần lao trẻ ở nông thôn bỏ ruộng ra thị thành. Trong khi đó, thu nhập từ nông nghiệp quá thấp, cập kênh khiến lao động chỉ còn đường di cư kiếm việc trong các khu công nghiệp hoặc nghề tự do, bỏ mặc đồng ruộng. Lực đẩy từ nông thôn rất mạnh, lực hút từ đô thị rất lớn, tạo ra sự quá tải cho thị thành lớn, còn nông thôn thì ngày càng thiếu người làm, ruộng đồng hoang hóa. Đan Thanh
|
