Số khác không làm được hộ khẩu vì không có tiền, cái vòng quẩn quanh của người Việt Nam tại Nga là như vậy, nó như "căn bệnh nhờn thuốc"
Thắc mắc: "Tại sao người nhập cư phạm pháp các nước bị bắt nhiều mà chỉ nói tới Việt Nam trên ti vi, báo chí… nhiều vậy nhỉ?" (câu hỏi này khá nhiều người đang thắc mắc). Hiện giờ, có vẻ như nhà chức trách đã giảm "nhiệt" tại Mátxcơva (tăng “nhiệt” tại vùng Viễn Đông). Vậy là "ôkê"! Còn người không có hộ chiếu, hộ khẩu thì có cách "xử lý" nhanh hơn, vẫn là lúc bị xét hỏi giữa đường: giấy má của anh (chị) đâu? Thì tờ tiền vài trăm rúp đã kẹp vào lòng bàn tay… cùng nụ cười nở tai tái trên môi.
Hy vọng số này sẽ mau chóng được trả về Việt Nam trong một ngày gần nhất, vừa đỡ khổ cho bà con ta mà cũng vừa "giảm tải" những hình ảnh phản cảm về người Việt Nam trong con mắt của bè bạn quốc tế. Riêng với những người vì tính chất công việc hoặc cuộc sống lâu dài tại Nga thì dù có bị một số công an biến chất năng "hỏi thăm" khi gặp nhưng ắt đều bình chân như vại bởi đã làm hộ khẩu và các giấy má khác đàng hoàng.
Anh T. Nó cũng gián tiếp làm ảnh hưởng không tốt đến hình ảnh cộng đồng Việt Nam trong con mắt của người dân địa phương. Ở các khách sạn, ốp (ký túc xá) như Mekong, Rưubac… nơi có nhiều người Việt Nam sinh sống và làm việc tình hình nhìn chung vẫn ổn định.
Mặc dầu khi bị bắt họ là những người nhập cư phi pháp, nhưng khi từ Việt Nam nhập cảnh hợp pháp vào Nga, bởi vớ đều đi du lịch theo giấy mời 3 tháng rồi ở lại và khi quá hạn ngay tức thì họ trở nên bất hợp pháp phải không làm thủ tục nhập khẩu, quyền lao động… Số người này làm các công việc bấy lâu là buôn bán tại chợ, số khác thì có thể là giúp việc, trồng rau, thợ xây dựng, thợ may, dịch vụ.
Quờ đều thổ lộ quan điểm không hài lòng về cách nhốt như vậy, thời tiết nóng bức, nơi giam cấm chật hẹp gây bất lợi cho sức khỏe của nhiều người. Ngày 15, 16, 17, 18-8, chúng tôi có những chuyến đi kiểm chứng tại các vùng chợ Chim (TTTM Sadovo), chợ Liu (TTTM Mátxcơva), TTTM Dubropka, Km41… tình hình tạm ổn định trở lại sau những đợt truy quét cách đó ít ngày.
Văn H. Có thể thấy một sự vô lý, đã mất tiền đóng hộ khẩu cả ngàn đô la Mỹ (mấy chục ngàn rúp) mà vẫn cứ bị hoạnh họe, nên nhiều người chủ quan không làm hộ khẩu. Thế cũng "ôkê". Xem ra, chính quyền lần này đã thực sự làm mạnh tay. Ngày 20-8, khu lều trại ở quận phía đông Mátxcơva là Golyanovo đã được lệnh đóng cửa.
Hơn lúc nào hết đã đến lúc chúng ta cần phải xây dựng lại hình ảnh thuần khiết chịu thương, chịu thương chịu khó của người Việt Nam trong con mắt thiện cảm của bè bạn - nhất là với những nước có người Việt Nam sinh sống và làm ăn, đặc biệt là với nước Nga.
Anh Tr. Cho đến khi sa lưới thật sự. Q. Có một luật bất thành văn với người Việt Nam lâu nay ở Nga, khi công an sở tại soát giấy má, dù là có hộ chiếu, hộ khẩu đàng hoàng, nhưng nếu gặp phải một số công an biến chất lợi dụng "ăn" tiền bằng cách dọa đưa về đồn rà… tâm lý chung của bà con ta là rất ngại vì mất ngày giờ, nên nhiều người đã có "động tác" kẹp tờ giấy vài trăm rúp vào hộ chiếu.
Nhìn chung, phần nhiều người Việt Nam chấp hành tốt luật pháp của bạn, nhưng việc một số người sống và làm việc tại nước sở tại nhưng lại chấp hành không tốt luật nhập cư để xảy ra tình trạng như trên là dấu hiệu đáng báo động.
Chị Ph. Vậy nên, cảm giác của cái sợ nhất thời đã "quá quen" cho đến khi "sự cố ngày 31-7" như một gáo nước lã giội xuống cho bao lăm con người đã quen ỷ lại về chuyện "bắt cóc bỏ đĩa" này.
Về chuyện người nhập cư bất hợp pháp bị bắt rồi bị trục xuất, những người bạn Việt Nam mà tôi có dịp tranh luận, người không bằng lòng có, người "bao che" có, mỗi người một cách biện luận. M. Như vậy thì phía người đi du lịch và công ty đưa người đi du lịch sẽ có nghĩa vụ hơn trước pháp luật.
Chính bởi vậy, nhiều người có "kinh nghiệm" đối mặt với công an cứ truyền cho nhau và lâu dần thành "lệ", sống ở Nga năm này qua năm khác mà chẳng hề có hộ chiếu, hộ khẩu. Cội nguồn sâu xa của "sự cố" 31-7 Cho tới nay, đã có trên 1. Thì an ủi: "Thà như vậy còn hơn nối sống chui nhủi dưới tầng hầm…".
Còn cô L. Một số vùng ở thành phố xa hoặc quanh Mátxcơva, qua các đợt truy quét, lượng người sinh sống bất hợp pháp bị bắt vẫn tiếp chuyện tăng. Khi chúng tôi phỏng vấn một số người dân Nga về những điều vừa xảy ra, họ đáp: "Cần đưa hết những người nhập cư của các bạn và của nước khác mà không có một thứ giấy tờ tùy thân hợp pháp nào ra khỏi Nga theo đúng pháp luật, dẹp tận gốc những cơ sở làm ăn phi pháp, trị nghiêm khắc những kẻ thi hành công vụ của chúng tôi nhưng bị biến chất khi tiếp tay cho kẻ xấu…".
"Gậy ông đập lưng ông" Chưa có con số thống kê xác thực hiện có bao nhiêu người Việt Nam đang làm việc, sinh sống (hợp pháp và phạm pháp) trên toàn lãnh thổ LB Nga.
Có cách gì giúp bà con ta được không?". Bởi nếu quản chặt chịa, vững chắc đã không có tình trạng "sốc" như thời khắc vừa qua"… Nhiều ý kiến cho rằng cần giám sát chém đẹp khâu tuyển dụng người đi làm việc ở nước ngoài từ phía các công ty, chỉ cấp giấy phép đưa người ra nước ngoài với công ty bảo đảm hợp pháp.
Thì có vẻ băn khoăn: "Mọi người cũng nên trông coi khách quan về bổn phận các cơ quan chủ quản của ta, từ trước tới nay họ đã làm gì mà để tình trạng này cứ dồn đống như vậy, vì sao không xử lý nghiêm minh những "kẽ hở", dù người vi phạm là bất cứ ai? Cũng phải chính trực nhận một thực tế là suốt thời kì dài chúng ta đã buông lỏng quản lý.
- Một người Việt Nam sống lâu năm ở Nga cũng phân bua sự bức xúc: "Thật buồn vì sao chúng ta cứ luẩn quẩn trong việc có nên chấp hành hay "né" luật để sống. Tất những người bị trục xuất này đã nhập cảnh tại sân bay Tân Sơn Nhất, hiện còn lại 234 đứa ở trại thuộc khu vực Golyanovo đã được chuyển giao về trại tạm giữ Sông Hồng. Song song đại sứ quán tại các nước nơi có người Việt Nam làm ăn sinh sống cũng cần có nghĩa vụ rõ ràng hơn trước khi để xảy ra sự việc đáng tiếc như trên.
Thì tỏ vẻ "tường": "Cứ để cho "nó" bắt, rồi ít bữa nữa xong chiến dịch lại đâu vào đấy, rồi các bác xem?". Anh Ng. Nhà chức trách Nga kết hợp với cơ quan đại diện cho người Việt Nam tại Nga, trục xuất ra khỏi Nga 3 đợt, tổng cộng là 101 người. 234 người bị tạm giữ tại đây đã được chuyển giao về trại ở phía đông bắc thủ đô Mátxcơva mà bà con người Việt quen gọi là trại Sông Hồng.
Ngày 19-8 vừa qua, hàng trăm người Trung Quốc bất nhập cư hợp pháp cũng đã bị bắt tại một trọng điểm thương nghiệp (TTTM) ở khu vực phía đông Mátxcơva.
Bên cạnh đó, có các quy định buộc các công ty phải có trách nhiệm với bản thân người đi du lịch như yêu cầu đặt một khoản tiền "cọc" (bảo hiểm) trước khi đi, sau khi về nhận lại, nếu không về, sẽ bị mất số tiền nói trên, ngoài ra còn bị truy cứu hình sự.
200 người nhập cư phi pháp bị bắt giữ kể từ ngày 31-7, trong đó có khoảng 500 - 600 người Việt Nam. Có một lý do về "căn bệnh nhờn thuốc" nữa của người Việt Nam tại Nga bao lăm năm qua là khi bị bắt thì chỉ ít hôm và thậm chí là sau khi có tiền nộp tại đồn do người nhà mang đến thì phần đông được thả.
Ngày 6-8, sau khi sự việc bắt giam bà con đồng hương xảy ra, tôi và một người bạn trong Hội Người Việt Nam định cư tại Nga đã tiếp cận khu lều trại Golyanovo phía đông thủ đô Mátxcơva (tại đường phố Irlyshsky proezd - 2), dù rằng không được vào bên trong, nhưng chúng tôi đã kịp ghi lại được qua cánh cổng đóng kín những hình ảnh bà con mình trong cảnh rất đáng thương, ghi lại được những câu giải đáp của các cựu chiến binh Nga khi họ cũng đến thăm khu lều trại (họ cũng không được phép vào trong).
Lâu nay tình trạng đưa người đi làm việc "chui" ở nước ngoài qua hình thức du lịch là rất phổ thông. Bản thân những người Nga mà tôi hỏi, xưa nay họ vốn rất mến người Việt Nam ta, vẫn luôn mua hàng của người Việt Nam, nhưng khi xảy ra sự cố chúng ta quá khinh thường luật pháp thì họ đã mất hết cả tình cảm - đó thực thụ là một nỗi buồn không đáng có.
Và dĩ nhiên, họ là số đông nạn nhân trong những người bị bắt vào các đợt truy quét của chính quyền như thời gian vừa qua mà chúng ta đã thấy. Nơi tạm giữ những người nhập cư bất hợp pháp ở Mátxcơva ngày 6-8.
Cần có chế tài với ngành du lịch khi đưa người sang dưới dạng "thăm thân" khi đưa người sang Nga trong khuôn khổ từ 7 đến 10 ngày, hay cao nhất là 3 tháng, phải có nghĩa vụ đưa về, nếu không sẽ bị phạt nặng. Riêng số thợ may, thợ xây dựng, trồng rau… thuộc quyền quản lý của các ông bà chủ, nếu ở nơi hợp pháp, họ sẽ có hộ chiếu, hộ khẩu nghiêm trang, còn không may gặp ông bà chủ nhập nhèm, các quyền lợi công dân của họ sẽ bị lạm dụng.
