Dự án Đền thờ liệt sĩ ở thành phố Phan Thiết, Bình Thuận: Treo 10 năm, nay thay đổi dự án

Vì sao đầu tư xây dựng vội? Năm 2001, khoảnh đất trống giữa khu dân cư ở phường Xuân An được chia lô, bán cho hàng chục người có nhu cầu làm nhà ở. UBND đô thị Phan Thiết đã cho tách thửa, cấp sổ đỏ mới cho hồ hết người mua. Năm 2003, khu đất bị quy hoạch làm chợ nên chính quyền không cho chuyển đổi thành đất ở. Sau mười năm bị "treo", UBND thành phố Phan Thiết chuyển dự án thành "Đền thờ liệt sĩ" khoảng 6.000 - 7.000m2. Cuối tháng 6 vừa qua, UBND thành phố Phan Thiết tổ chức họp báo để chuẩn bị khởi công vào ngày 27/7/2013, dư luận bắt đầu bàn tán. Người thì bảo ở đây diện tích quá hẹp, không tương xứng với đền thờ liệt sĩ. Người thì bảo đây là ngã tư đường, nơi có mật độ người tham gia liên lạc đông nhất Phan Thiết, mai sau còn đông nữa, không đảm bảo an ninh, không đủ oai nghiêm để "đặt" Đền thờ liệt sĩ. Nhìn mô hình Đền thờ liệt sĩ hoành tráng được đặt ở góc đường Nguyễn Hội - Đặng Văn Lãnh nhưng không rõ hướng, người có kiến thức về phong thủy cho rằng hướng đền thờ là tối quan yếu, chẳng thể tùy tiện muốn xoay hướng nào cũng được? Nếu sai thì không dễ gì sửa, chính quyền cần hết sức cẩn trọng. Một công trình như thế nên trưng cầu quan điểm nhân dân cả về vị trí, diện tích và hướng. Nếu cần nên tổ chức hội thảo khoa học vì đây là công trình văn hóa linh tính. Cựu chiến binh Lê Ngọc Châu đặt câu hỏi: "vì sao không là Đền thờ liệt sĩ tỉnh Bình Thuận nhưng mà là Đền thờ liệt sĩ TP Phan Thiết? Có nên mỗi huyện, thị lại có một đền thờ liệt sĩ hay không?”. Cựu chiến binh Nguyễn Trung Hòa cho rằng: "Nếu xây dựng Đền thờ liệt sĩ thì nên là của cấp tỉnh mà không nên là của cấp huyện, thị, bởi sẽ thành tiền lệ, huyện, thị, thậm chí xã, phường, thị trấn cũng có đền thờ liệt sĩ thì sẽ "loạn" di tích này. Công dân khiếu nại có cứ Có 14 hộ bị thu hồi đất để xây dựng Đền thờ liệt sĩ, tuy chỉ có 6 hộ gửi đơn khiếu nại việc bồi thường, tương trợ, tái định cư là có căn cứ. Bà Văn Băng Tâm, 60 tuổi, đảng viên, từng là cơ sở cách mạng nội thành trong thời đánh Mỹ, nghỉ hưu, sống độc thân, phải ở nhờ nhà người em. Năm 2001 bà mua được lô đất 100m2 tại đây để làm nhà, được cấp sổ đỏ rồi bị "treo" từ đó. Nay bị thu hồi, được bồi thường 12 triệu đồng và tương trợ 56 triệu đồng. Bà xin mua đất tái định cư thì được giới thiệu một lô tại nơi môi trường ô nhiễm rất nặng, với giá 315 triệu đồng, bà đành khoanh tay vì lấy đâu ra tiền để mua, dù là đất ở nơi ô nhiễm nhất? Các bà Phạm Thị Thảo, Nguyễn Thị Minh Lài, Lê Thị Bích Thuận, ông Nguyễn Văn Nhạc, ông Phan Văn Tư cũng được bồi thường hỗ trợ như bà Tâm nhưng không được mua đất tái định cư, trong khi họ đều mua đất để làm nhà và đều bị "treo" lợi quyền suốt 10 năm nay. Có lô đất 100m2; 145m2 nhưng chỉ thu hồi 1/3 hoặc 2/3 phía mặt đường, phần còn lại phía sau không có lối đi. Một thửa đất nhỏ vì sao chính quyền không thu hồi hết mà lại tạo ra sự vô lí như vậy? Khoản 3 Điều 29 Luật Đất đai quy định "diện tích đất ghi trong kế hoạch đã được ban bố phải thu hồi… mà sau ba năm không được thực hành thì cơ quan… có thẩm quyền… phải điều chỉnh hoặc hủy bỏ công bố". Nhưng dự án chợ "treo" suốt 10 năm, có 6 hộ được bí mật "cởi trói" bằng cách được chuyển đổi thành đất ở, còn lại vẫn bị "treo" gây thiệt hại khó mà tính được thành tiền. Những ai được "cởi trói", ai "cởi trói" cho họ? Ai phải chịu nghĩa vụ về thiệt hại của những hộ vẫn bị "trói" tài sản cho đến nay? đúng ra, dự án chợ phải bị hủy bỏ từ năm 2006, trả lại lợi quyền cho người dùng đất sau thời hạn ba năm dự án không thực hiện, nhưng UBND thành phố Phan Thiết "treo" dự án đến hơn 10 năm rồi hủy bỏ dự án này để chuyển sang mục đích khác? Bồi hoàn, hỗ trợ không đúng luật? Khoản 2 Điều 42 Luật Đất đai năm 2003 quy định: "Người bị thu hồi loại đất nào thì được bồi thường bằng việc được giao lại đất mới có cùng mục đích dùng, nếu không có đất thì bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất…". Khoản 2 Điều 14 Nghị định 69/2009/ NĐ-CP cũng chỉ dẫn như vậy. Cả hai cách bồi hoàn nói trên nhà chức trách có làm đúng hay không? Tuy đất bị thu hồi còn là đất nông nghiệp nhưng người mua phải mua với giá đất ở, UBND đô thị biết rõ điều này và đã cho tách thửa, cấp sổ đỏ cho chủ những thửa đất nhỏ ấy. Thế nhưng khi bồi hoàn thì lại bảo là đất nông nghiệp để đền bù 120.000 đồng/m2? Việc tương trợ 50% giá đất ở đối với đất nông nghiệp trong khu dân cư cũng không đúng, đất của họ có mặt tiền đường Đặng Văn Lãnh, giá thị trường khoảng 5.000.000 đồng/m2, giá quy định của tỉnh là 2.700.000 đồng/m2, nhưng họ chỉ được tương trợ 560.000 đồng. Lô đất bà Phạm Thị Thảo có hai mặt tiền, chiều dài 20m theo đường Nguyễn Hội, cũng chỉ bồi hoàn 120.000 đồng/m2. Đường Nguyễn Hội giá đất do tỉnh quy định là 3.200.000 đồng/m2 (bằng nửa giá thị trường) nhưng bà cũng chỉ được tương trợ 560.000 đồng/m2. Ngoài bà Tâm, những người còn lại không ai được mua đất tái định cư mặc dầu họ rất cần. Nếu chính quyền cứ nhất quyết giữ ý kiến "vì đó là đất nông nghiệp" thì áng chừng ai đã lập dự án chợ để "treo" tài sản của họ suốt hơn 10 năm qua? Những thiệt hại về kinh tế trong 10 năm qua, ai đền bù cho họ? Trần Mỹ - Quang Sơn